Meer dan 20.000 bijensoorten zijn wereldwijd beschreven, waarvan 2.000 soorten voorkomen in Europa en bijna 400 in België. Bij ons variëren ze van enkele millimeters groot tot ongeveer 2 centimeter lang en ze kunnen alle mogelijke vormen, kleuren en soorten beharing hebben.

​

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met zijn vele groene stukjes (privétuinen, parken, natuurgebieden,…), herbergt meer dan 150 soorten wilde bijen naast de Europese honingbij (Apis mellifera). Deze zijn onderverdeeld in 28 genera en 6 families (die geen Nederlandse naam hebben): Andrenidae, Apidae, Colletidae, Halictidae, Megachilidae en Melittidae.

​

Bijen determineren met het blote oog of op basis van slechts 1 foto is niet eenvoudig! Met uitzondering van enkele emblematische soorten zoals de honingbij, de Akkerhommel (Bombus pascuorum) of het Vosje (Andrena fulva), is het vaak moeilijk om bijen te determineren zonder ze te vangen. Heel wat kenmerken spelen een rol bij de determinatie van bijen, waaronder:

​

• de vleugeladers

• de aanwezigheid, lengte en kleur van de haarborstels die gebruikt worden om stuifmeel te verzamelen

• de vorm en de lengte van de antennes

• de kleur en de lengte van de beharing op verschillende delen van het lichaam

• de vorm van de kaken

• het aantal vlekken op de kop, het borststuk en het achterlijf, net als de vorm en de kleur ervan

• de aan- of afwezigheid van kussentjes tussen de klauwtjes van de poten

• en nog heel wat meer !

      

Het is dan ook gangbaar dat experts enkele bijen verzamelen om ze op naam te kunnen brengen en de populatiegroottes te kunnen inschatten. Deze vangsten zijn nodig en belangrijk en er bestaan weinig alternatieven. Een recente studie heeft aangetoond dat deze beperkte vangsten geen echte impact hebben op de populaties en op de soortensamenstelling van onze wilde bijen. Met de opkomst van de digitale macrofotografie kunnen gelukkig wel meer en meer soorten ook rechtstreeks in het veld op naam gebracht worden.

 

Als je de verschillende bijensoorten wil leren herkennen, kan je starten met de gratis tabel (PDF, ongeveer 7MB) voor de determinatie van bijen tot op genusniveau. Deze tabel werd opgemaakt in het kader van het Interreg-project SAPOLL  en kan je downloaden. Je zal er rekening mee moeten houden dat de identificatie op basis van foto’s niet altijd even gemakkelijk is en dat het vaak nodig is om echte specimens van nabij te bekijken om tot een éénduidige determinatie te komen.

​

De volgende 20 foto’s door Prof. Nicolas Vereecken geven een overzicht van de diversiteit aan vormen, beharing en kleuren die te vinden zijn bij de Belgische soorten wilde bijen. De voornaamste bijengenera zijn hier vertegenwoordigd, maar toch betreft dit slechts 10% van de diversiteit die in Brussel terug te vinden is!